Yasa Dışı Tütün Pazarı

Türkiye’de vergilendirilemeyen yasa dışı açık tütün pazarı büyümeyi sürdürüyor.Yasa dışı tütün ürünlerinin pazar payı yüzde 20 civarında seyrederken, devletin yıllık vergi kaybı 15 milyar TL’yi aşmış durumda. Vergilendirilemeyen yasa dışı tütün ticareti devletin yanı sıra yüzbinlerce dürüst esnafı da büyük kayba uğratıyor. Ülke genelinde yasa dışı ticaret yapan nokta sayısı 20 bini aşmışken, İzmir nokta sayısında ülkedeki en yüksek illerden biri.

Hem devlet hem dürüst esnaf zarar ediyor

Ticaret Bakanlığı verilerine göre, 2019 yılının tamamında 122,8 ton yasa dışı tütün ele geçirilirken, bu rakam 2020’nin ilk 8 ayında 416,7 tona yükseldi. Bu ticaretin yalnızca yakalanabilen kısmı bile endişe verirken toplam vergi kaybının 15 milyar TL’yi aştığı hesaplanıyor. Tamamen denetimsiz ve kontrolsüz devam eden yasa dışı tütün ticareti esnafın da
cebinden çalıyor. Oysaki, yasa dışı sarmalık kıyılmış tütün problemi ortadan kalkarsa, her yıl neredeyse Alkollü İçeceklerden toplanan ÖTV kadar bir vergi kaybı da ortadan kalkmış olacak ve yasa dışı tütün ticaretinden zarar gören dürüst esnaf için de, ekonomik şartların bu kadar zorlaştığı bir dönemde yeni bir fırsat oluşacak, kayıtlı
ekonomiye kazandırılmış yeni mali kaynaklar ortaya çıkacak.

İzmir en yüksek illerden biri

2016 yılında ülke genelinde vergilendirilemeyen yasa dışı açık tütün satışı yapan tütüncü dükkânı sayısı 6 bin civarındaydı. 2020 sonu itibarıyla bu sayı 20 bine çıkmış durumda. İzmir ise 600’ün üzerinde yasa dışı tütün satışı yapan tütüncü dükkanı sayısıyla başı çeken illerden biri. Artış trendi ise endişe veriyor. Yasa dışı tütün ticaretinin önüne geçebilmek için açık olarak ve makarona doldurulmadan yasa dışı olarak yapılan tütün ticaretine verilen hapis cezalarının da bir an önce uygulamaya alınması, internet üzerinden ve kargo ile vergilendirilemeyen
yasa dışı tütün satışının önüne geçilmesi gibi önlemlerin hayata geçirilmesi gerekiyor.

Erkan Doğan